&jeugd denkt mee! Over tuchtrecht

Een van de doelstellingen van het tuchtrecht is dat je als jeugdprofessional kunt leren van de toetsing van het professioneel handelen door het tuchtcollege. Uit de evaluatie van het tuchtrecht is gebleken dat het leereffect van het tuchtrecht nog niet optimaal is. Wij delen daarom graag onderdelen uit tuchtzaken die volgens ons kunnen bijdragen aan dit leereffect.

Gebruik van toestemmingsformulier verplicht in vrijwillig kader?

Deze vraag speelde in een tuchtzaak. De jeugdhulpverlener had niet expliciet toestemming gevraagd aan de ouder met gezag voor het leggen van contact met BOR, de huisarts en de aanvraag van een fonds.

 Overwegingen College van Toezicht SKJ

Het College van Toezicht SKJ overweegt dat in het vrijwillig kader alles in overeenstemming met en met toestemming van de betreffende cliënten dient plaats te vinden.

• Het geven van toestemming is op grond van de Jeugdwet vormvrij, wat betekent dat toestemming zowel mondeling als schriftelijk mag worden gegeven.
• Het gebruik van een toestemmingsformulier en het plaatsen van een handtekening, hoewel een dergelijke vorm de voorkeur heeft, is geen vereiste.
• Toestemming dient wel gericht gegeven te worden. Met betrekking tot informatie-uitwisseling houdt dat in dat de cliënt geïnformeerd wordt waarvoor de toestemming nodig is, wie de informatie verstrekt, wie of welke instantie de informatie ontvangt en om welke informatie het specifiek gaat.
• In het geval de toestemming mondeling wordt verkregen, dient een jeugdprofessional dat vast te leggen in het dossier.
• Het college verwijst hiervoor naar de richtlijn “Richtlijn Scheiding en problemen van jeugdigen voor jeugdhulp en jeugdbescherming” (herziene versie 2020), pagina 60 (toestemming voor informatie-uitwisseling) en pagina 54 (toestemming voor het starten van hulp).
• Bij mondelinge gegeven toestemming verdient het volgens het College bovendien de voorkeur een schriftelijke terugkoppeling te geven aan (of te vragen van) de cliënt, bijvoorbeeld per e-mail, waarin vermeld wordt wanneer en waarvoor toestemming is verleend.

De klacht over het benaderen van BOR zonder afstemming met de cliënt en het aanvragen van een fonds zonder toestemming zijn gegrond verklaard. Het College heeft geen maatregel opgelegd omdat de jeugdhulpverlener voortvarend heeft willen handelen, zowel in het belang van de kinderen als op basis van de lopende procedure bij de rechtbank, heeft gereflecteerd op zijn handelen en heeft erkend dat op bepaalde punten afstemming met de moeder onvoldoende is geweest.

Tip voor de professional

Zowel voor het starten van jeugdhulp in het vrijwillig kader (jeugdhulp) als voor het delen van gegevens met derden (privacy) is toestemming nodig van de ouder(s) met gezag en – afhankelijk van de leeftijd van de kinderen – van de kinderen. Het geven van toestemming is vormvrij, een schriftelijk toestemmingsformulier voor jeugdhulp en privacy is dus geen wettelijk vereiste, mondeling toestemming geven mag ook. Maar bedenk dat die mondeling gegeven toestemming wel moet worden vastgelegd in het dossier. Zie ook de richtlijn “Richtlijn Scheiding en problemen van jeugdigen voor jeugdhulp en jeugdbescherming” (herziene versie 2020).